HGH (Human Growth Hormone)

هورمون رشد انسانی (HGH) چیست؟

هورمون رشد انسانی (HGH)، که با نام‌های سوماتوتروپین یا سوماتروپین (نسخه مصنوعی) نیز شناخته می‌شود، یک هورمون پپتیدی است که به طور طبیعی توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود. این هورمون یک پلی‌پپتید تک‌رشته‌ای با 191 اسید آمینه است. HGH برای رشد، بازسازی سلولی و تولید مثل سلولی حیاتی است. در کودکان، رشد طولی را افزایش می‌دهد و به حفظ بافت‌های سالم در بزرگسالان، از جمله مغز و سایر اندام‌ها، کمک می‌کند. ترشح آن پیوسته نیست؛ بلکه به صورت پالس ترشح می‌شود و بیشترین مقدار آن در طول خواب آزاد می‌شود.

---

فواید و عوارض جانبی

فواید

HGH چندین کاربرد پزشکی پذیرفته شده دارد، که در درجه اول برای درمان کمبود هورمون رشد در کودکان و بزرگسالان است. برای افرادی که دچار کمبود هستند، HGH می‌تواند:

• تراکم استخوان و توده عضلانی را افزایش دهد.

• ظرفیت ورزشی را بهبود بخشد و چربی بدن را کاهش دهد.

• در درمان تحلیل عضلانی مرتبط با بیماری‌هایی مانند HIV/AIDS کمک کند.

همچنین ادعاهای غیر اثبات شده‌ای مبنی بر استفاده از HGH برای ضد پیری و افزایش عملکرد ورزشی وجود دارد. با این حال، شواهد علمی که از این کاربردها حمایت می‌کنند محدود است و چنین استفاده‌ای بحث‌برانگیز و اغلب غیرقانونی است.

عوارض جانبی

مصرف بیش از حد یا بدون نسخه HGH می‌تواند منجر به چندین عارضه جانبی شود. این عوارض در بزرگسالان مسن‌تر می‌تواند بیشتر باشد. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:

• درد عصب، عضله یا مفصل.

• تورم بازوها و پاها به دلیل احتباس مایع (ادم).

• سطح کلسترول بالا.

• سندرم تونل کارپال.

• افزایش خطر بیماری‌های قلبی و دیابت.

• در بزرگسالان، دوزهای بالای طولانی مدت می‌تواند باعث آکرومگالی شود، که رشد بیش از حد استخوان‌ها در دست‌ها، پاها و صورت است.

• رشد سلول‌های بدخیم موجود.

---

مزایا و معایب

مزایا

• اثربخشی پزشکی: برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها، از جمله کمبود هورمون رشد در کودکان و بزرگسالان، بسیار موثر است.

• ترکیب بدن: می‌تواند به افزایش توده عضلانی بدون چربی و کاهش چربی، به ویژه در افراد دارای کمبود، کمک کند.

• ترمیم بافت: در ترمیم بافت عضلانی و سایر اندام‌ها کمک می‌کند.

معایب

• خطرات سلامتی: پتانسیل عوارض جانبی جدی مانند آکرومگالی، دیابت و مشکلات عصبی، نگرانی اصلی است.

• عدم وجود شواهد برای استفاده غیر پزشکی: شواهد علمی قوی برای حمایت از استفاده آن برای ضد پیری یا بهبود عملکرد ورزشی در افراد سالم وجود ندارد.

• قانونی بودن و مقررات: استفاده غیر پزشکی از HGH در بسیاری از کشورها غیرقانونی است و توسط سازمان‌های ورزشی بزرگ ممنوع است.

• هزینه: تزریق HGH گران است.

---

دوز، نیمه عمر و زمان تشخیص

دوز

دوز HGH بسیار فردی است و به وضعیت پزشکی خاصی که درمان می‌شود بستگی دارد. برای بزرگسالان مبتلا به کمبود HGH، دوز اولیه معمول حدود 0.2 میلی‌گرم در روز است، با تنظیمات بر اساس پاسخ بالینی و آزمایش خون، به ویژه سطوح سرمی IGF-I. برای بدنسازی یا افزایش عملکرد، دوزها می‌تواند از 2 تا 8 IU در روز باشد، اما این تحت نظارت پزشکی نیست و می‌تواند خطرناک باشد. این دارو معمولاً از طریق تزریق زیر جلدی یا عضلانی، معمولاً روزانه، تجویز می‌شود.

نیمه عمر و زمان تشخیص

HGH نیمه عمر گردش خون بسیار کوتاهی دارد که فقط 20-30 دقیقه است. با این حال، اثرات بیولوژیکی آن بسیار طولانی‌تر است، با نیمه عمر بیولوژیکی 9-17 ساعت، زیرا اثرات آن عمدتاً توسط IGF-1 (فاکتور رشد شبه انسولین 1) واسطه می‌شود.

به دلیل نیمه عمر کوتاه و این واقعیت که HGH مصنوعی از نظر شیمیایی با هورمون طبیعی یکسان است، تشخیص مستقیم آن در خون یا ادرار چالش برانگیز است. ورزشکاران معمولاً با استفاده از آزمایش "ایزوفرم" آزمایش می‌شوند که می‌تواند نسخه مصنوعی را برای مدت کوتاهی (تا 24-48 ساعت) تشخیص دهد. آزمایش‌های دیگر که به نشانگرهای زیستی مانند IGF-1 نگاه می‌کنند، می‌توانند پنجره تشخیص را تا چند هفته افزایش دهند.

---

اثرات هورمونی و آنابولیک

اثرات استروژنیک، پروژسترونیک و پرولاکتینیک

HGH اثرات مستقیم استروژنیک (تقلید از هورمون‌های استروئیدی) یا پروژسترونیک (تقلید از پروژسترون) ندارد. با این حال، می‌تواند بر هورمون‌های دیگر تأثیر بگذارد.

• اثرات پرولاکتینیک: HGH و پرولاکتین هورمون‌های پپتیدی هستند که مسیرهای سیگنالینگ مشابهی دارند. مطالعات نشان داده‌اند که عوامل آزاد کننده HGH می‌توانند سطح پرولاکتین را افزایش دهند و برخی از تومورهای هیپوفیز می‌توانند هر دو هورمون را ترشح کنند. این نشان‌دهنده ارتباط و پتانسیل HGH برای تأثیر غیرمستقیم بر پرولاکتین است که به نوبه خود می‌تواند مشکلاتی مانند ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه‌های مردان) یا گالاکتوره (تولید غیرطبیعی شیر) ایجاد کند.

نسبت آنابولیک-آندروژنیک

نسبت آنابولیک-آندروژنیک معیاری است که برای مقایسه اثرات عضله‌سازی (آنابولیک) یک ماده با اثرات مردانه‌سازی (آندروژنیک) آن استفاده می‌شود. این نسبت معمولاً برای استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک (AAS) استفاده می‌شود که هر دو خاصیت را دارند.

HGH یک هورمون آنابولیک است، اما آندروژن نیست. بنابراین، نسبت آنابولیک-آندروژنیک ندارد. این هورمون از طریق مسیری متفاوت عمل می‌کند، در درجه اول با تحریک کبد برای تولید IGF-1، که یک هورمون آنابولیک قوی است. این دلیل اصلی است که چرا HGH اغلب توسط ورزشکارانی که می‌خواهند بدون عوارض جانبی آندروژنیک استروئیدها، مانند طاسی یا بزرگ شدن پروستات، عضله بسازند، ترجیح داده می‌شود.