HCG (Human Chorionic Gonadotropin)

HCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی) هورمونی است که توسط بافت تروفوبلاست، پیش‌ساز جفت، در اوایل بارداری تولید می‌شود. عملکرد اصلی آن حمایت از جسم زرد، غده‌ای موقت در تخمدان، است که سپس به تولید پروژسترون برای حفظ پوشش رحم و حمایت از جنین در حال رشد ادامه می‌دهد.

HCG همچنین با نام‌های دیگری شناخته می‌شود، از جمله:

• گنادوتروپین کوریونی

• Pregnyl

• Novarel

• Ovidrel

فواید و کاربردهای پزشکی

HCG چندین کاربرد پزشکی تایید شده دارد:

• درمان ناباروری: در زنان، HCG برای القای تخمک‌گذاری و کمک به ناباروری، به‌ویژه در افرادی که به دلیل مشکلات تخمک‌گذاری قادر به باردار شدن نبوده‌اند، استفاده می‌شود.

• هیپوگنادیسم مردانه: در مردان مبتلا به هیپوگنادیسم (وضعیتی که در آن بدن به اندازه کافی تستوسترون تولید نمی‌کند)، از HCG برای تحریک بیضه‌ها به تولید تستوسترون و اسپرم بیشتر استفاده می‌شود. این می‌تواند به بازیابی باروری و رفع علائم تستوسترون پایین کمک کند.

• بیضه‌های نزول‌نکرده: در پسران جوان، HCG می‌تواند برای درمان کریپتورکیدیسم قبل از بلوغ (بیضه‌های نزول‌نکرده) که ناشی از انسداد فیزیکی نیست، استفاده شود.

عوارض جانبی

در حالی که HCG برای مصارف پزشکی خاص تایید شده است، برای کاهش وزن تایید نشده است و FDA نسبت به استفاده از آن برای این منظور هشدار می‌دهد. عوارض جانبی مرتبط با HCG می‌تواند بسته به دوز و پاسخ فردی متفاوت باشد.

عوارض جانبی شایع ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• در زنان: سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)، که می‌تواند شدید و تهدید کننده زندگی باشد، نوسانات خلقی، سردرد و نفخ.

• در مردان: ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه‌ها)، آکنه و بلوغ زودرس در پسران قبل از بلوغ.

• عمومی: واکنش‌های آلرژیک، سردرد، خستگی، تحریک‌پذیری و تورم (ادم).

عوارض جانبی جدی یا نادر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• لخته شدن خون

• تومور در بیضه‌ها یا تخمدان‌ها

• سکته مغزی

• افزایش خطر بارداری چندقلویی

مزایا و معایب

مزایا:

• برای درمان‌های پزشکی تایید شده، مانند القای تخمک‌گذاری و رسیدگی به برخی از انواع هیپوگنادیسم مردانه، موثر است.

• می‌تواند به بازیابی یا حفظ عملکرد و اندازه بیضه‌ها در مردانی که تحت درمان جایگزینی تستوسترون هستند، کمک کند.

معایب:

• برای کاهش وزن تایید یا اثبات نشده است و استفاده از آن برای این منظور می‌تواند خطرناک باشد.

• پتانسیل عوارض جانبی جدی، از جمله OHSS در زنان و لخته شدن خون.

• می‌تواند باعث تغییرات هورمونی قابل توجهی شود که ممکن است منجر به عوارض جانبی ناخواسته مانند ژنیکوماستی شود.

دوز و فرکانس

دوز و فرکانس HCG بسته به وضعیت پزشکی مورد درمان، به طور قابل توجهی متفاوت است. همیشه از طریق تزریق (زیر جلدی یا عضلانی) تجویز می‌شود و فقط باید تحت نظر متخصص مراقبت‌های بهداشتی استفاده شود.

• برای هیپوگنادیسم/باروری مردانه: دوزها به طور گسترده‌ای متفاوت است، اما پروتکل‌های رایج ممکن است 500-1000 IU سه بار در هفته برای چند هفته، یا 4000 IU سه بار در هفته برای مدت چند ماه، به دنبال یک دوز نگهدارنده باشد.

• برای القای تخمک‌گذاری: یک تزریق منفرد 5000 تا 10000 IU اغلب یک روز پس از یک دوره از داروهای باروری دیگر تجویز می‌شود.

نیمه عمر و زمان تشخیص

• نیمه عمر: نیمه عمر متوسط HCG تقریباً 2.3 روز است. این بدان معنی است که حدود 2.3 روز طول می‌کشد تا نیمی از دارو از بدن دفع شود.

• زمان تشخیص: HCG می‌تواند برای مدت قابل توجهی پس از تجویز در ادرار و خون تشخیص داده شود. در افراد غیر باردار، می‌تواند تا 14 روز پس از تزریق در خون تشخیص داده شود. زمان‌های تشخیص می‌تواند بسته به دوز، متابولیسم فردی و حساسیت آزمایش دارو متفاوت باشد.

اثرات استروژنیک، پروژسترونیک، پرولاکتین و آنابولیک/آندروژنیک

• اثرات استروژنیک: HCG بر روی همان گیرنده‌های هورمون لوتئینیزه کننده (LH) عمل می‌کند. این تحریک منجر به افزایش تولید هورمون‌های استروئیدی توسط غدد جنسی می‌شود. در مردان، بیضه‌ها را برای تولید تستوسترون و سایر آندروژن‌ها تحریک می‌کند. در زنان، جسم زرد را برای تولید پروژسترون و استروژن تحریک می‌کند.

• اثرات پروژسترونیک: HCG یک هورمون کلیدی در اوایل بارداری است زیرا جسم زرد را برای تولید سطوح بالای پروژسترون تحریک می‌کند که برای حفظ پوشش رحم ضروری است. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اثر متقابل وجود دارد که در آن پروژسترون ممکن است تولید HCG را افزایش دهد.

• اثرات پرولاکتین: تحقیقات نشان می‌دهد که HCG و پرولاکتین می‌توانند به طور هم افزایی برای تحریک ترشح پروژسترون تخمدان عمل کنند.

• نسبت آنابولیک-آندروژنیک: این نسبت معیاری از اثرات آنابولیک (ساخت عضله) و آندروژنیک (افزایش ویژگی‌های مردانه) یک ماده است. این نسبت به طور خاص برای توصیف استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک (AAS) استفاده می‌شود که مشتقات مصنوعی تستوسترون هستند. HCG نسبت آنابولیک-آندروژنیک ندارد زیرا استروئید آنابولیک-آندروژنیک نیست. در عوض، یک هورمون پپتیدی است که به طور غیر مستقیم تولید طبیعی آندروژن‌ها در بدن را با تحریک بیضه‌ها افزایش می‌دهد.