Danocrine

دانوکراین نام تجاری داروی دانازول است. این یک استروئید مصنوعی مشتق شده از اتیسترون است و دارای اثرات بیولوژیکی متنوعی می‌باشد. این دارو در درجه اول برای درمان برخی از شرایط پزشکی، به ویژه مواردی که تحت تأثیر عدم تعادل هورمونی هستند، استفاده می‌شود.

دانوکراین (دانازول) چیست؟

دانوکراین یا دانازول، یک آندروژن مصنوعی است، به این معنی که دارای خواص ضعیف شبیه هورمون مردانه می‌باشد. این دارو با سرکوب تولید هورمون‌ها از غده هیپوفیز، به ویژه هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH) عمل می‌کند. این سرکوب منجر به کاهش تولید استروژن و پروژسترون در بدن می‌شود و حالت هیپو استروژنیسم (استروژن پایین) ایجاد می‌کند.

دانازول برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:

• آندومتریوز: وضعیتی که در آن بافتی مشابه پوشش رحم در خارج از رحم رشد می‌کند و باعث درد و سایر علائم می‌شود. دانازول به کوچک شدن و غیرفعال کردن این بافت‌های آندومتری کمک می‌کند.

• بیماری فیبروکیستیک پستان: یک بیماری خوش‌خیم که با درد و توده در پستان مشخص می‌شود. دانازول به کاهش درد پستان و توده‌ها کمک می‌کند.

• آنژیوادم ارثی (HAE): یک اختلال ژنتیکی نادر که باعث ایجاد تورم شدید در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. دانازول به افزایش سطح پروتئینی (مهارکننده C1-استراز) که در افراد مبتلا به HAE کمبود دارد، کمک می‌کند و از این طریق از حملات جلوگیری می‌کند.

عوارض جانبی و مزایا

مزایا:

• کاهش درد: در کاهش درد مرتبط با آندومتریوز و بیماری فیبروکیستیک پستان مؤثر است.

• مدیریت علائم: می‌تواند به رفع علائم فیزیکی مانند توده‌های پستان و حملات تورم در HAE کمک کند.

• آمنوره: در زنان مبتلا به آندومتریوز، اغلب باعث آمنوره (عدم وجود دوره‌های قاعدگی) می‌شود که می‌تواند تسکین قابل توجهی از دوره‌های دردناک فراهم کند.

عوارض جانبی:

از آنجایی که دانازول دارای اثرات آندروژنی است، می‌تواند باعث عوارض جانبی مردانه‌سازی، به ویژه در زنان شود.

• عوارض جانبی شایع:

  • افزایش وزن

  • آکنه و پوست/مو چرب

  • گرگرفتگی و تعریق

  • عمق بیشتر صدا

  • رشد غیرمعمول مو (هیروتیسم)

  • دوره‌های قاعدگی نامنظم یا عدم وجود دوره‌ها (آمنوره)

  • کاهش اندازه پستان

  • خشکی یا تحریک واژن

  • تغییرات خلقی، عصبی بودن

• عوارض جانبی جدی:

  • مشکلات کبدی: استفاده طولانی مدت می‌تواند منجر به مشکلات جدی کبدی، از جمله هپاتیت پلوئوزیس و آدنوم خوش‌خیم کبدی شود.

  • لخته شدن خون: افزایش خطر لخته شدن خون که می‌تواند منجر به سکته مغزی یا سایر حوادث تهدید کننده زندگی شود.

  • افزایش فشار داخل جمجمه: می‌تواند باعث سردرد شدید و مشکلات بینایی شود.

  • کلسترول بالا: می‌تواند باعث افزایش سطح کلسترول شود.

مزایا و معایب

مزایا:

• در درمان شرایط تأیید شده مؤثر است.

• می‌تواند تسکین قابل توجهی از علائم را فراهم کند و کیفیت زندگی افراد مبتلا به آندومتریوز، بیماری فیبروکیستیک پستان و HAE را بهبود بخشد.

• نسخه‌های ژنریک در دسترس هستند که ممکن است آن را مقرون به صرفه‌تر کند.

معایب:

• عوارض جانبی قابل توجه: عوارض جانبی آندروژنی می‌تواند تحمل آن را دشوار کند، به ویژه برای زنان.

• درمان نیست: علائم را کنترل می‌کند اما بیماری زمینه‌ای را درمان نمی‌کند.

• موارد منع مصرف: در دوران بارداری قابل استفاده نیست و زنان در سن باروری باید از روش‌های غیر هورمونی پیشگیری از بارداری در طول مصرف دارو استفاده کنند. می‌تواند باعث نقص مادرزادی شود.

• نیاز به نظارت پزشکی دقیق، به ویژه برای عملکرد کبد و سطح کلسترول دارد.

مقدار و دفعات مصرف

مقدار دانازول بسته به شرایطی که درمان می‌شود و پاسخ بیمار متفاوت است. معمولاً در دو دوز تقسیم شده در روز مصرف می‌شود.

• برای آندومتریوز:

  • موارد خفیف: 200 تا 400 میلی‌گرم در روز.

  • موارد متوسط تا شدید: 800 میلی‌گرم در روز.

  • درمان معمولاً 3 تا 9 ماه طول می‌کشد.

• برای بیماری فیبروکیستیک پستان:

  • 100 تا 400 میلی‌گرم در روز.

  • درمان معمولاً 2 تا 6 ماه طول می‌کشد.

• برای آنژیوادم ارثی:

  • دوز اولیه معمولاً 200 میلی‌گرم، دو یا سه بار در روز است.

  • سپس دوز به تدریج به کمترین دوز مؤثر برای جلوگیری از حملات کاهش می‌یابد.

نیمه عمر و زمان تشخیص

• نیمه عمر: نیمه عمر حذف دانازول تقریباً 24 ساعت است. نیمه عمر می‌تواند با استفاده حاد (3-10 ساعت) و مزمن (24-26 ساعت) متفاوت باشد.

• زمان تشخیص: دانازول و متابولیت‌های آن می‌توانند برای مدت طولانی پس از استفاده در آزمایش‌های تشخیص دارو قابل تشخیص باشند، اما پنجره تشخیص دقیق می‌تواند بر اساس متابولیسم فردی، دوز و روش آزمایش متفاوت باشد. می‌تواند برای هفته‌ها تا ماه‌ها، به ویژه در تجزیه و تحلیل مو، قابل تشخیص باشد.

اثرات استروژنی، پروژسترونی، پرولاکتین

• استروژنی: دانازول یک استروئید مصنوعی مشتق شده از اتیسترون است.

• پروژسترونی: دانازول فعالیت پروژسترونی قابل توجهی ندارد. با این حال، می‌تواند به گیرنده‌های پروژسترون متصل شود و به عنوان یک آگونیست عمل کند.

• پرولاکتین: دانازول می‌تواند باعث کاهش سطح پرولاکتین سرم و هیپوفیز شود. این اثر ممکن است در اثربخشی آن در درمان شرایطی مانند بیماری فیبروکیستیک پستان نقش داشته باشد.

نسبت آنابولیک-آندروژنی

نسبت آنابولیک-آندروژنی روشی برای مقایسه اثرات آنابولیک (ساخت عضله) یک ماده با اثرات آندروژنی (مردانه‌سازی) آن است. این نسبت معمولاً به عنوان عددی نسبت به تستوسترون بیان می‌شود که نسبت آن 100:100 است.

دانازول نسبت آنابولیک-آندروژنی رایج ندارد. در حالی که دارای برخی خواص آنابولیک است، اثرات آندروژنی آن در مقایسه با استروئیدهای آنابولیک خالص ضعیف است. استفاده اصلی دانازول برای سرکوب هورمونی آن است، نه اثرات آنابولیک آن، و معمولاً برای افزایش عملکرد استفاده نمی‌شود. با توجه به عوارض جانبی قابل توجه آن و این واقعیت که خواص آندروژنی آن به عنوان یک اثر جانبی منفی در نظر گرفته می‌شود تا یک اثر مطلوب، به همان شیوه استروئیدهای آنابولیک-آندروژنی رایج طبقه‌بندی نمی‌شود.